Lộ trình du học Canada (Phần 1)

Đầu tiên là phải chọn lộ trình để có được Visa học tập

Chắc hẳn mọi người cũng biết rằng tình hình rớt Visa của du học sinh Việt Nam trong năm 2019 là khủng khiếp (55% rớt Visa theo IRCC). Kết quả này là sự cộng hưởng của nhiều yếu tố, ví dụ như: chương trình CES trước đó mang đến các học viên học tập không nghiêm túc, học viên và phụ huynh quá lạm dụng (abuse) chính sách của chính phủ Canada để thực hiện những hành vi không hợp pháp (làm chui, bỏ lớp học…), sự thay đổi về cấu trúc kinh tế - chính trị Canada (thường thì trước một kỳ bầu cử tỷ lệ rớt Visa sẽ cao), sự điều chỉnh và tái phân bố về thị trường lao động…

Các yếu tố vĩ mô nhằm giúp cho mọi người có cái nhìn phác thảo nhằm biết cách len lỏi trong các kẽ hở để tìm cơ hội cho mình, tuy nhiên, chúng ta chỉ có thể khắc phục được ngay lập tức là các yếu tố vi mô mà chúng tôi sẽ trình bày bên dưới đây.

Các yếu tố vi mô và gần gũi để chọn lộ trình du học Canada

Thông thường thì bạn nên chọn lộ trình đi ngang hoặc đi lên. Tức là nếu bạn đã học cao đẳng thì nên học tiếp đại học, đã học đại học thì nên học Post graduate hoặc Thạc sỹ…

Bạn có quyền học lại một đại học khác nhưng phải giải thích rõ nguyên nhân và lý do, không chỉ mang tính cảm tính mà thể hiện bằng các bằng chứng cụ thể, như kinh nghiệm làm việc của mình. Tuy nhiên, nếu bạn muốn học lại một chuyên ngành khác thì bạn nên học Post Graduate thay vì là học lại đại học vì chương trình Post Graduate thường được coi là văn bằng thứ Hai. Chúng tôi sẽ phân tích thêm việc chọn lựa văn bằng theo khía cạnh định cư ở bên dưới.

Trong kinh nghiệm của chúng tôi khi trao đổi với các anh chị các công ty tư vấn du học, có những trường hợp rớt visa khiến chúng tôi suy nghĩ rất nhiều:

Ví dụ 1: học sinh giỏi 3 năm liền, phổ thông năng khiếu, IELTS 7.0, gia đình tài chính tốt, chọn học cao đẳng 2 năm, đi theo diện SDS – rớt visa vì lý do "tài chính không đủ".

Ví dụ 2: học sinh giỏi, đi chứng minh tài chính – rớt Visa vì lý do “You are not the strong student in your home country”.

Ví dụ 3: học sinh là CEO công ty của một công ty thương mại điện tử khá lớn (nhất nhì ở thị trường Việt Nam), hơn 20 năm kinh nghiệm, thu nhập hơn 100 triệu tháng, nộp hồ sơ du học Canada chương trình Post-graduate, đi theo diện SDS nộp SDS – rớt vì “study plan not logical”.

lộ trình du học canada

Ví dụ 4: Tốt nghiệp Second-Class ngành Tài chính kế toán đại học Nottingham. IELTS: 7.0. 29 tuổi. Kết hôn đc 1 năm, không có con. Vợ sẽ không sang theo (có thể sẽ apply visitor sau đó) và sẽ đảm bảo tài chính cho anh trong thời gian anh học bên CAN. Working experience ngành Research ở Malaysia: 3 năm - ở VN 2 năm. Do nhu cầu trong công việc, anh muốn học thêm bằng Post-grad về Research Marketing của 1 trường cao đẳng ở Ontario, khóa 1/2020. Đã có LOA. Hiện đang ở VN và vừa bị từ chối visa vì lý do nghi ngờ sẽ không quay trở lại VN sau khi học xong.

Ví dụ 5: học sinh học Thạc sỹ tài chính doanh nghiệp ở đại học khá lớn của Pháp, 8 năm kinh nghiệm, thu nhập tầm 20+ triệu, đi chương trình Master của một đại học tư, diện SDS – rớt vì lý do là không tin sẽ quay trở về.

Ở trên là một trong số hàng chục trường hợp mà chúng tôi được biết. Ở đây chúng tôi muốn nói: có những trường hợp rớt vô lý và những trường hợp dường như có thể lý giải được. Chúng tôi muốn gợi ý để mọi người hiểu được rằng việc chọn lựa lộ trình học tập là bước ngoặt để giúp bạn có thể đạt được giấc mơ du học vì muốn gì cũng phải có visa là cái trước mắt.

Rớt visa chủ yếu vì lộ trình không phù hợp

Ở ví dụ 1, học sinh phổ thông năng khiếu mà chọn chương trình cao đẳng thì không phù hợp, vì các bạn phổ thông năng khiếu thường quá giỏi để chọn một chương trình cao đẳng 1-2 năm. Việc một học sinh giỏi mà chọn chương trình 1-2 năm dường như là một ngụ ý quá rõ là ba mẹ bạn này không đủ tài chính?

Ở ví dụ thứ 2, các bạn có thể có sự ngạc nhiên đến mức buồn cười: lãnh sự có thể không tra cứu kỹ bảng điểm của du học sinh. Ở trong một lớp mà có quá nhiều học sinh giỏi, một bạn bị xếp hạng 25/30 mà có GPA 8.0+ là bình thường. Bạn này có thể đã không may mắn vì giấy tờ mà LSQ coi không chú ý kỹ GPA, nếu nộp lại và giải thích rõ ràng, chúng tôi tin rằng bạn ấy sẽ đậu.

Trường hợp thứ 3 thì khả quan hơn nếu anh này học MBA vì profile quá lớn mà học chương trình Post-graduate là không hợp lý. Thậm chí bạn này cần phải học một trường có ranking cao để an toàn. Trường hợp thứ 4 cũng tương tự.

Trường hợp thứ 5, CÓ THỂ là do profile và lý lịch làm việc tốt mà chọn trường nhỏ và chưa tương xứng (việc này chỉ là giả định của chúng tôi). Chúng tôi tìm cách để giúp trường hợp này thành công và mong muốn tiếp thu ý kiến từ kinh nghiệm của các bạn.

Kế tiếp, lộ trình phải có được cơ hội nghề nghiệp

Sau khi tính toán để vượt qua vòng gửi xe, du học sinh phải tiếp tục tính toán đến cơ hội nghề nghiệp và cấp bậc bằng cấp sao cho phù hợp. Vì việc này sẽ có kết quả trực tiếp đến cơ hội việc làm, định cư và tương lai sau này của du học sinh.

Chọn lựa bằng cấp nào là phù hợp?

Một người bạn Canada của tôi thường hỏi, sao người Châu Á của mày thích học cao vậy? (Cử nhân – Thạc sỹ - hay thậm chí Tiến Sỹ). Điều đó phản ánh rằng người Canada bản địa thường không thích học một lèo lên cao, mà họ học theo sở thích và nhu cầu thật sự. Boss cũ của tôi là người Canada, đến năm 45 tuổi (sau khi làm quản lý được 10 năm) thì mới bắt đầu học MBA khi anh ấy chuẩn bị có con thứ 3.

Đúng là dân châu Á thường thích học lên rất cao, điều này không có gì sai nhưng chúng tôi khuyên bạn nên có sự tính toán khôn ngoan và cân bằng.

Nếu bạn là một du học sinh chưa có bất kỳ kinh nghiệm gì vì chỉ mới tốt nghiệp xong đại học, hãy cân nhắc việc học Thạc sỹ một cách cẩn thận vì ngoài yếu tố đầu vào cao, chương trình Thạc sỹ có mang lại lợi ích cho cơ hội nghề nghiệp của bạn khi mà lý lịch làm việc của bạn là chưa tương xứng?

Nhưng ngược lại, nếu bạn đã có lý lịch làm việc tốt, vì sao bạn lại chọn chương trình Post-graduate mà không phải là một chương trình Thạc sỹ để nâng cao năng lực và cơ hội của bản thân mình?

Nếu có cơ hội, hãy chọn học chương trình Đại học thay vì là cao đẳng vì chương trình cao đẳng có tỷ lệ đậu visa đang kém hơn (do quá nhiều người học? hay những yếu tố khác?), không đáp ứng đủ kiến thức và có điểm số định cư thấp hơn hẳn chương trình đại học (98 so với 120 điểm).

Tuy nhiên, nếu điều kiện tài chính bạn không cho phép và bạn chọn học các chương trình cao đẳng dễ tìm việc làm (các chương trình cao đẳng tay nghề - bếp, điện, vận tải…), vì sao bạn phải đầu tư thêm 2 năm học phí?

Điều chúng tôi muốn nói là không có loại bằng nào là tốt nhất, quan trọng nhất là bạn phù hợp với loại bằng nào, ngân sách nào và cơ hội nào sau khi ra trường.

Học chương trình nào để dễ tìm việc?

Câu hỏi này khá phổ biến và dễ trả lời. Chính phủ từng tỉnh bang ở Canada rất là nice khi hằng năm luôn cho ra báo cáo về tình hình và nhu cầu lao động của 3-5 năm kế tiếp. Bạn hãy search Google theo cú pháp [Tên tỉnh bang] labour market outlook” là sẽ ra rất rõ tỉnh bang nào, loại bằng gì có cơ hội nghề nghiệp và mức lương ra sao, nhu cầu sắp tới thế nào và thậm chí nằm trong nhóm NOC nào.

Cuối cùng, lộ trình phải thỏa mãn cơ hội định cư

Đây gần như là mục đích cuối cùng của khá nhiều người. Sau khi vượt qua bước tính toán visa, tính toán cơ hội nghề nghiệp rồi thì đến bước tính toán cơ hội định cư. Trong điều kiện hiện tại, việc định cư theo chương trình Express Entry càng ngày càng khó khăn thì việc nghiên cứu chính sách định cư PNP cho từng tỉnh bang là một cơ hội thú vị và tiềm năng.

Bằng cấp và cơ hội định cư

Xét ở khía cạnh điểm định cư, khi học Post-graduate sẽ cho bạn được 128 điểm theo nhóm 2 văn bằng (vì thông thường bạn phải có bằng đại học để làm điều kiện đầu vào cho Post-graduate) và khi học tại Canada, bằng Post graduate mang lại cho bạn thêm 15 điểm cộng thêm. Trong khi ấy, học thêm 1 bằng đại học khác sẽ cho bạn được 30 điểm học tại Canada, tức đầu tư thêm 2 năm chỉ được thêm 15 điểm. Điều này có đáng không?

Như đã phân tích ở trên, bằng cao đẳng 2 năm cho bạn giá trị bằng cấp là 98 điểm (và 15 điểm cộng thêm khi học tại Canada), cao đẳng 3 năm trở lên đến đại học cho bạn 120 điểm (và 30 điểm cộng thêm khi học tại Canada), 2 văn bằng trong đó có 1 văn bằng cao đẳng 3 năm trở lên cho bạn 128 điểm (và cộng thêm 15 điểm Post grad dip khi học tại Canada, thạc sỹ cho bạn 135 điểm (và 30 điểm khi học tại Canada)…bạn phải là người tính toán văn bằng nào phù hợp với lộ trình tài chính và năng lực cá nhân của bạn.

Lưu ý một chút là rất nhiều bạn được tư vấn các chương trình 1 năm sau đó phải chọn học tiếp 1 chương trình một năm khác để tìm cơ hội có PGWP 3 năm ở lại làm việc. Điều này không sai nhưng theo tôi hiểu là bạn sẽ không đạt được số điểm 128 điểm theo dạng 2 văn bằng mà chỉ đạt 98 điểm. Khi ấy, bạn phải tận dụng tối đa việc tìm việc làm và chính sách PNP của nơi mà bạn chọn học.

Một trường hợp thú vị khác mà chúng tôi vừa tiếp xúc chiều nay là một bạn có bằng Thạc sỹ tại nước ngoài, bạn mong muốn học tại Canada chỉ tấm bằng Diploma trong nhóm ưu tiên định cư PNP. Con đường bạn ấy đi sẽ là xin Visa bằng chương trình MBA sau đó chuyển xuống học Dip và bạn ấy hỏi là có được tính điểm thạc sỹ là 135 và điểm học tại Canada là 15 điểm cho dip hay không? Theo chúng tôi là được (điều này cần cross check lại với các cố vấn di trú chuyên nghiệp).

Kinh nghiệm và cơ hội định cư

Có nhiều bạn tính toán rất kỹ nhiều yếu tố nhưng lại quên Các yếu tố chuyển đổi kỹ năng. Hiểu rõ các yếu tố này sẽ giúp cho bạn thấy con đường du học và định cư Canada của bạn sáng hơn rất nhiều. Các năm làm việc tại Việt Nam của bạn là vô cùng có giá trị, chúng không hề phí đâu nhé. Nhưng những kinh nghiệm này phải được kết hợp trong một ma trận với kinh nghiệm học tập, bằng cấp, và kinh nghiệm làm việc tại Canada như chúng tôi đã chia sẻ.

Đi làm thêm coop và cơ hội định cư

Nhiều bạn không được tư vấn và nắm thông tin ngay từ đầu sẽ không nắm được chương trình Co-op có ích như thế nào trong việc tính điểm định cư của bạn đâu. Dưới chương trình Express Entry, kinh nghiệm làm việc chỉ được tính sau khi bạn hoàn thành khóa học và đang làm việc dưới PGWP của bạn. Tuy nhiên, một số chương trình PNP, ví dụ như B.C. PNP cho phép tính kinh nghiệm co-op dưới stream Skills Immigration - Skilled Worker B.C như hình bên dưới:

Nguồn: https://www.welcomebc.ca/getmedia/14a55c84-1301-4959-8a5d-888785a2ac2a/BC-PNP-Skills-Immigration-and-Express-Entry-BC-Program-Guide.pdf.aspx

Lời kết

Việc tư vấn du học và định cư Canada là một trải nghiệm khá thú vị, đòi hỏi người tư vấn vừa phải có tâm vừa phải có tầm.

Với phụ huynh học sinh, sau khi viết bài này chúng tôi hi vọng rằng các bạn thấy cái khó của những người làm trong giới du học - luôn phải nghiên cứu và nghiên cứu rất nhiều thứ để cho bạn và gia đình bạn thành công. Cái "bọn tư vấn du học" theo cách mà mọi người thường nghĩ là những người đang ký thác giấc mơ của họ vào bạn và gia đình của bạn. Hãy tôn trọng và nhẫn nại với họ. Điều đơn giản nhất để thể hiện sự tôn trọng là đến đúng giờ hẹn nhé.

Với các công ty tư vấn, chúng tôi hi vọng mọi người sẽ dành nhiều thời gian cho từng bộ hồ sơ, và đặc biệt nhất là phải thu phí dịch vụ. Chúng tôi không cổ xúy việc tư vấn miễn phí vì chúng tôi cho rằng cái nghề cao cấp này nên cạnh tranh về tri thức và tâm huyết thay vì cạnh tranh về giá.