Du học bậc trung học tại Canada trường công & trường tư

Nếu bạn coi nhiều phim Mỹ, nhất là phim về tuổi học sinh thì bạn sẽ thấy rằng trường học bên này là toà nhà rộng lớn, cổ kính, có tường đá bên ngoài. Trước khuôn viên trường là sân vận động cỏ xanh ngát có cầu môn bóng đá, và dã cầu bertlett. Chung quanh sân là một đường chạy đua để học sinh học thể dục. Bên trong trường thì có thư viện, sân bóng rổ, hội trường. Nhiều trường còn có cả hồ bơi bên trong nhà. Dọc hành lang là dãy locker (tủ khoá) cho các em học sinh chứa đồ như giày bốt, áo lạnh mùa động, sách... Trên tường thì trang trí tranh ảnh, cúp các giải thưởng thể thao, văn nghệ, giáo dục và tên các học sinh giỏi, giáo viên xuất sắc được khắc kim nhũ trên vách. Mỗi phòng học đều rộng rãi với trần cao thoáng đãng, sức chứa khoảng 40 người nhưng sỉ số lớp học chỉ độ 25 em trở lại. Hầu hết trường công bậc trung học đều rất lớn, cơ sở vật chất tốt, có sức chứa từ vài trăm tới ngàn học sinh.
 

Những gì bạn nhìn thấy trên những cảnh phim có nét tương đồng với hệ thống trường công ở Canada. "Công" có nghĩa nhà nước sẽ tài trợ, kinh phí đến từ ngân quỹ giáo dục do dân đóng để xây dựng và vận hành. Một điều đặc biệt hơn hết là trường công sẽ miễn học phí cho công dân Canada, vì vậy hầu hết người dân Canada sẽ chọn theo học những ngôi trường công. 

Hệ thống trường công có 2 nhánh là: Public School (trường công) và Catholic School (trường Công Giáo). Cả hai nơi đều là công, đều nhận nguồn đầu tư từ ngân sách chính phủ, điều khác biệt là nguồn ngân sách và cách giáo dục.
 

Những người dân Canada theo đạo Công Giáo, khi khai thuế nếu họ muốn ủng hộ hệ thống trường Công Giáo thì đánh chữ "v" vào một cái box trên đơn khai thuế, tiền thuế của họ sẽ được đưa vào ngân quỹ của hệ thống Giáo dục Công Giáo. Có một vài hiểu lầm trong việc tìm hiểu về trường công và trường Công Giáo, mọi người thường cho rằng những người theo đạo Thiên Chúa sẽ vào những ngôi trường Công Giáo, nhưng thực tế không phải vậy. Việc lựa chọn trường học phụ thuộc chính vào sở thích của học sinh và vị trí địa lý phù hợp. Xét về mặc nội quy, trường Công Giáo kỷ luật gắt hơn, học sinh phải mặc đồng phục và học giáo lý Công Giáo ở bậc tiểu học. Có rất nhiều học sinh không có đạo nhưng cha mẹ chúng vẫn thích con vào học vì thấy giáo dục Công Giáo tốt. Về phía giáo viên và nhân viên trường, họ không cần có đạo Công Giáo, họ được tuyển lựa dựa trên khả năng chuyên môn.
 

Trong trường hợp người dân không đánh gì vào mẫu đơn khai thuế thì ngân sách sẽ được chuyển vào ngân quỹ giáo dục chính phủ. Học tại các ngôi trường công (Public School) thì chương trình sẽ tương đối dễ hơn trường Công Giáo (Catholic School), học sinh đông hơn, đi học không cần đồng phục, kỷ luật cũng được nới lỏng hơn. Về chất lượng giáo dục và đào tạo không có sự chênh lệch rõ rệt giữa hai bên. Đối với các trường công, tên của trường thường có hàng chữ Public School hay Collegiate đằng sau và có ghi rõ tên đơn vị chủ quản nó là Sở Giáo dục của chính phủ (School board). Ví dụ:

1/ Jarvis Collegiate Institute - Toronto Public School Board: Trường trung học Jarvis, sở giáo dục Toronto
2/ Santa Maria, Catholic School - Toronto Catholic School Board : Trường Thánh Maria, Sở Giáo Dục Công Giáo Toronto
 

Mặc dù không phổ biến như trường công, nhưng hệ thống trường tư cũng là một phần phổ biến trong hệ thống giáo dục của Canada. Hệ thống trường tư cũng được chia làm hai loại là tư Canada và tư quốc tế, cả hai loại trường này đều được đầu tư từ các tổ chức, hoặc cá nhân (tư nhân), không có sự ủng hộ của nhà nước. 

Trường tư Canada là trường tư mà dân Canada có điều kiện kinh tế cao thường cho con họ vào học với mức học phí khá cao khoảng hai mươi mấy ngàn trở lên. Tuy nhiên hệ thống trường tư không có nhiều học sinh như trường công, bởi xét về chất lượng giữa trường công và trường tư không khác nhau nhiều, nhưng nếu học trường công thì học phí sẽ hoàn toàn đưỡ miễn phí. Vì vậy, đa số học sinh theo học trường tư Canada là những du học sinh quốc tế đến từ các quốc gia châu Á như Ấn Độ, Trung Quốc, VIệt Nam...

Đại đa số học sinh Canada không học ở những ngôi trường này vì chi phí học tập khá đắt đỏ, cơ sở vật chất hoàn toàn do tư nhân đầu tư. Những ngôi trường quốc tế chủ yếu nhận được sự quan tâm của du học sinh quốc tế đến từ các quốc gia châu Á. Quy mô lớp học tương đối nhỏ, vì vậy học sinh có điều kiện tương tác nhiều với giáo viên, góp phần củng cố khả năng ngoại ngữ. 
 

Vì hệ thống trường học bậc trung học ở Canada khá bao quát, vì vậy các bậc phụ huynh đang có dự định cho học sinh du học bậc trung học ở Canada cần tìm hiểu, cân nhắc và lựa chọn trường thật kỹ lưỡng để đảm bảo có một lộ trình đúng đắn, hiệu quả. 

Về mặt học phí giữa trường tư và trường quốc tế Canada không chênh lệch nhau nhiều, nhưng các chương trình đào tạo đôi khi có sự khác biệt. Khi có ý định học tập tại một trường nào đó, bạn không chỉ tìm kiếm thông tin trên Website của trường mà còn phải tìm hiểu qua nhiều phương tiện khác nhau để tránh việc nhận thông tin một chiều.