Trước tiên là để được chấp nhận vào một trường ĐẠI HỌC TỐT.
Ở Canada, các trường đại học sẽ xét tuyển dựa vào học lực của học sinh trong năm cuối trung học. Lớp 12 trong hệ thống giáo dục Canada được xem là năm tiếp cận với kiến thức thường thức về kinh tế - xã hội, khoa học - nghệ thuật và chuẩn bị cho đại học, chứ không chỉ đơn thuần là tiếp tục học những môn căn bản như Toán, Văn, Lý, Hóa, Sinh như ở Việt Nam. Ở Canada, học sinh lớp 12 có thể chọn học các môn như Nghệ thuật Truyền thông, Toán học về Quản lý dữ liệu, Khoa học Không gian và Trái đất, Kịch (Drama), Y tế, Phân tích Các vấn đề Kinh tế Đương đại, Nguyên lý Tài chính Kế toán, Nguyên tắc cơ bản trong Lãnh đạo Doanh nghiệp, và có cả môn Các vấn đề về Phát triển Con người. Đây cũng là lý do vì sao học sinh trung học Việt Nam rất giỏi Toán Lý Hóa và thường chiến thắng các giải đấu quốc tế nhưng lại thờ ơ về kiến thức xã hội so với học sinh của các quốc gia phát triển.
Từng chương trình của từng trường đại học khác nhau sẽ xét điểm các môn khác nhau, nhưng tổng số môn xét tuyển luôn là 6 (trong đó luôn luôn có môn tiếng Anh lớp 12), thường yêu cầu về điểm trung bình của các môn này là 80 trở lên, và không có trường đại học nào chấp nhận điểm số trung bình dưới 70.
Ví dụ, nếu bạn đam mê thiết kế game từ tuổi thơ dữ dội ở quán net, thì có thể suy nghĩ về chương trình Cử nhân Thiết kế Game (Game Design) của Brock University. Họ sẽ cần bạn thỏa mãn các điều kiện sau:
- Bằng tốt nghiệp trung học của tỉnh Ontario
- Các môn xét tuyển: Tiếng Anh lớp 12, Lập trình máy tính, Mỹ thuật, Nghệ thuật Truyền thông, Kịch, và 1 trong 4 môn sau: Lịch sử, Triết học, Các nền văn minh cổ điển, hoặc Ngoại ngữ (có thể là Tiếng Việt
) - iểm trung bình 6 môn xét tuyển từ 75 trở lên.
Học đại học xong thì có những CƠ HỘI gì?
Điều quan trọng nhất của học đại học ở Canada là bạn sẽ có cơ may lấy CANADIAN EXPERIENCE - kinh nghiệm làm việc trên đất Canada – ngay trước khi tốt nghiệp. Rất nhiều người cho rằng Canadian experience là một khái niệm ngu ngốc, nhưng các công ty ở Canada thì vẫn kiên quyết bám lấy nó. Họ cần nhân viên tương lai của mình sống trên đất nước này một thời gian và quen với môi trường làm việc ở đây thay vì đánh liều thuê một người có profile sáng chói nhưng lại không biết tí gì về Canada.
Nhiều trường đại học và cao đẳng ở Canada có khóa Co-op (co-operative education, tức là đi thực tập nhưng được tính điểm trong chương trình học), hoặc Internship (đi thực tập không tính điểm, có thể được hoặc không được trả lương). Đa số sinh viên sẽ phải tự tìm lấy một công việc thực tập, nhưng thường trường sẽ có những hỗ trợ như giới thiệu vị trí thực tập, hoặc tổ chức job fair (hội chợ việc làm) để kết nối sinh viên và nhà tuyển dụng. Một số chương trình cam đoan tìm vị trí thực tập đàng hoàng cho sinh viên, tất nhiên đây là điều rất ít phổ biến.
Và điều quan trọng hơn nữa của việc học đại học ở Canada, là sau tốt nghiệp bạn có thể xin Work Permit (giấy phép làm việc) và được phép ở lại Canada một cách hợp pháp để tìm việc làm trong vòng tận 3 năm. Khi được công ty kí hợp đồng làm việc dài hạn, bạn có thể nộp hồ sơ xin cấp Permanent Residence (Thường trú nhân). Và sau đó khoảng 1-2 năm, thì bạn có thể suy nghĩ tới việc xin quốc tịch (*).
Thế thì sao phải học ĐẠI HỌC mà không phải CAO ĐẲNG?
Học cao đẳng có thể giúp bạn kiếm một công việc bình thường một cách dễ dàng hơn. Hiện nay các chương trình cao đẳng đang hot là sửa xe, sửa máy bay, giáo dục mầm non (early childhood education) và nấu ăn. Nhưng về lâu dài, học đại học giúp bạn có bước đệm tốt hơn để thi thêm các chứng chỉ ngành nghề mà những kiến thức rất căn bản từ cao đẳng sẽ không thể nào so bì được. Ví dụ như trong kế toán thì có chứng chỉ CPA, nếu muốn thăng chức tăng lương, tương lai xán lạn trong ngành này thì không thể thiếu nó được.
Học cao đẳng 2 năm trở lên hoặc học đại học đều có thể được cấp work permit dài 3 năm sau khi tốt nghiệp. Nhưng xét về điểm cho các chương trình định cư sau này thì bằng đại học vẫn hơn, tăng khả năng bạn được chọn so với việc chỉ giữ một tấm bằng cao đẳng. Nếu đi diện Express Entry, bằng đại học được cộng hơn cao đẳng đến 22 điểm (thường khoảng 450 điểm là sẽ có cơ hội được mời nộp Permanent Residence-Thương trú nhân). Nếu nộp hồ sơ diện Canadian Experience Class thì cũng sẽ có lợi hơn khi có 2 bằng sau đại học, trong đó có một bằng cử nhân đại học 3-4 năm.
----------------------------------------------------------------
(*) Ghi chú cho phần Thường trú nhân và xin quốc tịch.
Nếu bạn có tổng số thời gian Thường trú nhân ở Canada là 1095 ngày trong 5 năm gần nhất, bạn có thể đủ điều kiện xin thi quốc tịch. Mỗi ngày ở Canada trước khi trở thành Thường trú nhân được tính là nửa ngày Thường trú nhân.
Ví dụ bạn ở Canada từ tháng 1/2019 đến tháng 12/2024, trong đó:
- 1/2019-12/2022: Du học sinh = 4 năm Người tạm trú (Temporary Resident) = 2 năm Thường trú nhân
- 1/2023-12/2023: Có work permit =1 năm Người tạm trú (Temporary Resident) = ½ năm Thường trú nhân
- 1/2024-12/2024: Thường trú nhân 1 năm
Tổng cộng tương đương 3,5 năm Thường trú nhân, bạn đã đủ điều kiện về thời gian để xin quốc tịch. Đây là luật mới có hiệu lực từ năm 2018. Theo luật trước đó thì thời gian bạn sống ở Canada trong tình trạng Người tạm trú không được tính gì cả
